De laatste dag,

2 maanden … zo lang en tegelijkertijd ook zo kort. Ze zijn weer voorbij.

Mijn laatste nacht mag ik doorbrengen in Kubu Kedungu, het prachtige hotel dat tegenover het huis van Stani in de rijstvelden ligt. Een ruime, frisse slaapkamer met een kingsize bed, een stijlvolle badkamer, een gezellige woonkamer met praktische keuken … een immense luxe voor mij alleen, als ware ik een prinses. De mensen van de staf zijn vriendelijk en zorgzaam, en behandelen me alsof ik er echt eentje ben.
Eén gevel van het woongedeelte werd open gelaten en vervangen door dikke bamboe rolgordijnen. Overdag worden die opgehaald en dan ontwaart zich een uitgestrekt panorama van frisgroene rijstvelden die ’s avonds worden verkleurd door een romantische zonsondergang.
Voor ik ga slapen, zit ik nog een tijd op de bank van de zithoek. Er stijgen rustgevende geluiden op uit de sawa’s. Op de achtergrond buldert de zee alsof ze zich nog met nadruk wil laten horen met de vraag om haar nooit meer te vergeten. Daar hoeft ze niet bang voor te zijn. Inmiddels hebben we vrede gesloten met elkaar. De laatste ochtendstrandwandeling was ik alleen met de honden. Bij het ronden van de uitstekende rotsen heeft het watergeweld me niet meer verrast met tsunami’s of andere natte surprises, integendeel, af en toe kwam ze zachtjes over mijn voeten gestreeld, onderwijl mijn achtergebleven zandvoetstappen als souvenir in zich opslorpend.

De voorgaande nachten heb ik weinig geslapen. Een veel te klein bed met een slechte matras delen met een kameraad is niet bepaald bevorderend voor de nachtrust. Deze keer heb ik een reuzenbed met kraakheldere, frisse lakens voor mij alleen. Er ligt geen erwt onder de dikke matras en al gauw zak ik weg in een diepe slaap.

6:00 uur. Kwik als een hoentje verruil ik het bed voor het zwembad. Een half uur baantjes trekken en onderwaterpret, het hele zoutwaterzwembad voor mij alleen. Als afsluiter een klaterende koude regendouche in ‘mijn’ badkamer. De warmwaterkraan laat ik dicht. Warm of zelfs lauw water op mijn huid ben ik na deze 9 weken niet meer gewoon en het irriteert mij zelfs.

Jammer dat ik nu al weg moet uit dit paradijselijke oord . Het programma van Nyoman voor onze laatste uren, vraagt geen uitstel.
Eigenlijk wilden we weer naar Pasar Beringkit gaan, de overdekte markt waar ik destijds overweldigd door alle impressies, vergat om foto’s te maken maar die plaats is vandaag gesloten. Deze keer gaan we naar een zelfde soort marktgebouw in Denpassar. We stoppen bij de Warung van Nyoman om zijn vrouw, Ibu Nyoman op te halen. Van het moment dat ze in de auto zit, laat ze me niet meer los. Ook buiten de auto grijpt ze mijn hand en knijpt zich daar stevig aan vast. Ze houdt Wim ondertussen goed in de gaten want het is z’n eerste ervaring met de Balinese markten en ze wil hem niet zien opgeslorpt worden door de bonte menigte.
We geven al onze zintuigen de kost en nemen dit stukje Balinese cultuur met volle teugen in ons op. Alhoewel, soms houden we onze adem in en dat is niet zonder reden.
Tonijn en garnalen, mandarijnen, appels en sinaasappels voor Stani gaan in de boodschappentas. Voor ons koop ik Pisang Keju (gebakken banaan met chocola en geraspte kaas). Dit wil ik Wim laten proeven want ook al klinkt de combinatie bizar, het resultaat is heerlijk!

Thuisgekomen rest er niet veel tijd meer voor mijn reismaatje want al gauw is Nyoman daar weer om hem met een geleende auto naar Ngurah Rai te brengen.

Als iedereen na het middag eten een siësta houdt, lig ik ook op bed met mijn ogen dicht maar het lukt me niet om de slaap te vatten. Dan maar m’n koffer te pakken, uiteindelijk zal het toch moeten gebeuren, of ik nu graag wil of niet. Kakek blijkt ook nog wakker te zijn. Hij sloft tot aan de grote tuintafel waar mijn koffer op ligt, kijkt me door z’n scheve, blauwe brilletje diep in mijn ogen en vraagt voor de zoveelste keer of ik ècht niet voor altijd kan blijven.
Nee, Kakek, mijn vakantie is gedaan, ik heb werk dat op mij wacht, en er zijn mensen in België die ik ook weer graag terug wil zien, ik kan helaas niet blijven.
“Maar je was hier zo gelukkig!”.
Ja, Kakek, ik was hier héél gelukkig!
“Kom je nog terug naar Kedungu?”
Ja, Kakek, ik kom zeker nog terug!
Hij lacht z’n enige twee gele tanden bloot en zegt dat ik goed om mezelf moet passen. Dan zet hij zich op de stoel recht tegenover mij en zingt een slepend deuntje. Ik versta de meeste woorden niet maar het lied gaat over een Ibu en doet de tranen over mijn wangen stromen.
Ibu Lis kan blijkbaar ook niet slapen en loopt wat doelloos in huis rond, haar blik telkens op mij gericht. Ze komt vragen of ik een bord verse vissoep wil maar er zit een brok in mijn keel, daar kan nu geen soep doorheen.

Een sms van Rudi en eentje van Edi’s broer Nyoman Suparta met lieve afscheidswoorden en veel gelukwensen. Weer vloeien de tranen.

Stani is ook opgestaan en werkt aan zijn computer.
De honden slaan aan, Daniel staat aan de poort. Ik haal mijn laptop boven en vraag of hij me wil uitleggen waar ik een review voor zijn hotel kan schrijven. Zijn ogen rusten zacht dwingend op mij en z’n woorden klinken lief maar kordaat, “Laten we nu geen tijd verliezen aan praktische dingen die we ook via mail kunnen regelen, laten we met elkaar praten, nu het nog kan. Poor sweet thing, you look so sad!” Zo hebben we ons (voorlopig) laatste fijne gesprek en een lange afscheidsknuffel. Iets in mij zegt dat we elkaar nog terug zullen zien en dat dit niet het einde van onze vriendschap is.

Vanuit een ooghoek zie ik Ibu Lis naar ons staan kijken, de theedoek tussen haar twee handen geklemd voor haar borst houdend. Zou ze het raar vinden dat een man en vrouw die niet getrouwd zijn met elkaar zo maar publiekelijk omhelzen?

De telefoon gaat. “Waar ben je nu?” vraagt Edi, “Ik ben bij het vliegveld en wil afscheid van je nemen!” Zijn stem breekt als hij hoort dat ik nog vanuit Kedungu moet vertrekken. Hij was speciaal naar het vliegveld gereden om mij nog te kunnen zien maar hij kan niet lang blijven omdat hij dadelijk een gast moet ophalen in Sanur. Zelf vind ik het ook ontzettend jammer dat we elkaar nu gemist hebben. Hij is deze vakantie toch weer echt mijn maatje geweest. Teleurgesteld sluiten we het gesprek af.

Nyoman is er al maar ik ben nog niet klaar. De koffer raakt maar niet gepakt, ze lijkt veel te klein. Ondanks het feit dat ik bijna geen kleren bij heb en zo goed als geen cadeautjes heb gekocht, lukt het me niet om alles er netjes in te krijgen. Er gaat wat in en er komt wat uit. Mijn handelingen zijn zonder resultaat. Stani maant me met ferme stem aan om voort te maken want anders ga ik te laat op Ngurah Rai aankomen.

Ibu Lis loopt om me heen. Op het moment dat we oogcontact maken, stort ze zich in mijn armen, en begint hartstochtelijk te huilen. Ze wou dat ik voor altijd kon blijven want ze heeft het heel fijn gevonden om samen met mij in het huis te zijn en ze zal me gaan missen. Vanaf nu is ze weer de enige vrouw in huis. Dan huilt ze met luide, lange halen die tot bij de buren te horen zijn. Ik houd haar stevig vast terwijl mijn wangen steeds natter worden van mijn eigen tranen en probeer haar met m’n beperkte Indonesisch te troosten.
“Ik heb het ook zo fijn gehad met jou, Ibu, ik was hier zo gelukkig! Bedankt voor alle goede zorgen, voor het lekkere eten, voor de kook- en taallessen en voor al het plezier dat we samen hadden, de gekke lachbuien waarbij we onze buik moesten vasthouden. Sttt, stil maar, het is OK … ik kom later weer terug.”
Nyoman gaat snel naar binnen, dit tafereel maakt hem week en hij houdt z’n ogen ook niet droog. Kakek is spoorloos verdwenen.
Stani brengt me weer tot de realiteit: “Ik wil niet vervelend zijn, maar Ingrid, je moet nu echt voortmaken, anders mis je dadelijk je vlucht en dan heb je een groot probleem!!!”

Eindelijk zit alles in de koffer en ben ik zelf ook klaar om te vertrekken. Gerry bijt in mijn broek en trekt er aan alsof hij wil zeggen dat ik niet mag gaan. Ibu Lis heeft zich verstopt in de badkamer en huilt ontroostbaar in een grote handdoek. Ze krijgt een laatste streel en een kus op haar mooie, zwarte, glimmende haren. Stani een knuffel en zoen op z’n wang, Neo en Gerry een aai over hun bol. Normaal is hij te lui om te lopen maar als onze auto, snelheid krijgt, rent Gerry zo hard hij kan een eind met ons mee. Ik lach door mijn tranen heen om de grote ommezwaai die deze deugniet gemaakt heeft. Eerst maakte hij me het leven zuur, nu zijn we dikke vrienden.

Samen met zijn vrouw brengt Nyoman me naar het vliegveld. Tijdens de rit is er nog voldoende tijd om de dingen te zeggen die we kwijt willen nu het nog kan. “Ik noem je voortaan mijn oudere zus,” zegt Nyoman “en als wij ooit een baby krijgen, moet je naar Bali komen en al de ceremonies met ons mee vieren.”
Met pijn in mijn hart werp ik een laatste blik op mijn ‘jongere broer’ en zijn echtgenote voor ik door de controlepost ga. Hij heeft me een ongelooflijk heerlijke tijd op dit godeneiland bezorgd en daar zal ik hem eeuwig dankbaar voor blijven. Ik laat hier een heel dierbare vriend achter en hoop hem en zijn vrouw nog terug te zien, het liefst met een baby in hun armen.

-----------------------------------------------------------------------------------------